Medeni Kanun ve Evlendirme Yönetmeliği’nin yardımlarıyla, Evlenmeden önceki işlemleri ‘’evlenme başvurusunda bulunma’’, ‘’ başvurunun incelenmesi’’, ‘’evlenme izin belgesi’’, ‘’evlenmeye itiraz’’ ve ‘’başvurunun reddine itiraz’’ olmak üzere beş başlığa ayırabiliriz.
1)Evlenme Başvurusunda Bulunma
Evlenecek olan kişilerin ilk yapacakları iş, evlenmek üzere başvuruda bulunmaktır.
a)Başvuru Şekli
Medeni Kanunumuza göre, ‘’birbirleriyle evlenecek erkek ve kadın; içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvurular.
Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılır. (TMK md. 135 )
Taraflar başvuru sırasında fotoğraflı kimlik kartlarını göstermek zorundadırlar. Aksi halde evlendirme memuru başvuruyu kabul etmez.
b)Başvurunun Yapılacağı Makam
Evlenme başvurusu, evlendirme işleriyle yetkili ve görevli olan makamlara yapılacağından dolayı öncelikle evlendirme işleriyle yetkili ve görevli makamları belirlememiz gerekiyor.
Medeni Kanunumuz 134. Maddesinin 2. Fıkrasıyla evlendirme memurluğunu, belediye bulunan yerlerde belediye başkanına veya bu işle görevlendireceği memura, köylerde muhtara vermiştir.
c)Başvuruya Eklenecek Belgeler
Evlendirme Yönetmeliği’nin 20. Maddesine göre evlenme dosyasında bulunacak belgeler şunlardır:
1-Beyanname
2-Sağlık Raporu
3-Rıza Belgesi
4-Vesikalık Fotoğraf
5-Nüfus Kayıt Örneği ve Evlenme Ehliyet Belgesi
2)Başvurunun İncelenmesi
Evlendirme Yönetmeliği’nin 21.maddesine göre, ‘’evlenme başvurusuna ilişkin beyanname ve eklenen belgeleri alan evlendirme memuru, beyannamenin usulüne göre doldurularak imza edilip edilmediğini; evlenme ehliyet belgesi ile kimlik kartı arasında bir fark olup olmadığını; bir fark varsa bu farklılığın kişide hataya sebebiyet verebilecek nitelikte olup olmadığını ; yaş dolayısıyla rızanın söz konusu olduğu hallerde ana, baba veya vasinin rızasının veya mahkemenin izninin bulunup bulunmadığını kontrol eder, varsa eksiklikleri tamamlar veya tamamlatır ve beyannamenin kaydını yaparak taraflara müracaat sırasına göre evlenmenin yapılacağı gün ve saati bildirir. Evlenme sözleşmesinin yapılabilmesi için evlenme kararının ilanına lüzum yoktur.
3)Evlenmeye İzin Belgesi
Evlenmek üzere başvuran çiftlerin dosyalarının incelenmesi sonucunda evlenmelerine engel durumlarının olmadığı ve belgelerinin de tam olduğu belirlenen başvuru sahibi çiftlere beyannamede bulunan evlenme izin belgesi verilir.
Evlenme izni belgesi alan çiftler, yurt içinde veya yurt dışında evlendirmeye yetkili makam önünde ayrıca bir dosya düzenlemesine gerek kalmadan evlenebilirler. İzin belgesinin geçerlilik süresi ise belgenin verildiği tarihten itibaren altı aydır. Altı ay içerisinde evlenme gerçekleştirilmezse, izin belgesi geçerliliğini kaybedeceğinden dolayı çiftler evlenmek için bütün işlemleri tekrardan tamamlamak zorundadırlar.
Medeni Kanunumuzun 137.maddesinin 2.fıkrasındaki hükme göre, ‘’ evlendirme memuru, dosyayı incelemesi sonucunda başvurunun usulüne uygun olarak yapılmadığını veya evleneceklerden birinin evlenmeye ehil olmadığını ya da evlenmeye yasal bir engel bulunduğunu saptarsa, evlenme başvurusunu reddeder ve durumu evleneceklere yazıyla hemen bildirir.’’
4)Evlenmeye İtiraz
Evlenmeye itiraz, usul ve süre; Evlendirme Yönetmeliğinin 24. ve 25.maddesinde düzenlenmiştir.
5)Başvurunun Reddine İtiraz
İtiraz Hakkı : Medeni Kanunumuz 138. Maddesiyle, evlenmek üzere başvuruda bulunmuş olanların her birine, evlendirme memurunun evlenme başvurusunun reddine ilişkin kararına karşı mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edebilme hakkı tanımıştır.
Başvurulacak yetkili ve görevli mahkeme, ret kararını veren evlenme memurluğunun bulunduğu yerdeki aile mahkemesidir.
EVLENME SIRASINDAKİ İŞLEMLER
Evlenme töreni, yani nikah merasimi yapılırken uyulması gereken bazı şartlar vardır. Bu şartlardan bazılarına uyulmadığı takdirde evlenmenin yokluğu sonucu doğarken bazıları uyulmaması böyle bir sonuç doğurmaz.
Bu şartları ‘’asli şartlar’’ ve ‘’tali şartlar’’ olarak ikiye ayırıp incelemek gerekir.
1)Evlenme Töreninin Asli Şartları
Evlenme töreninin asli şartları, evlenmenin geçerli biçimde yapılabilmesi için mutlaka bulunması ve uyulması gerekli olan şartlar anlamına gelmektedir.
Yani bu şartlar yerine getirilmedikleri takdirde ‘’ evlenmenin yokluğu’’ sonucu doğar. Bu şartlar; ‘’nişanlıların evlenme iradelerinin açıklamaları’’ ve ‘’evlenmenin yetkili memur önünde yapılması’’dır.
a)Nişanlıların evlenme iradelerini açıklamaları
Geçerli bir evliliğin olabilmesi için evlenecek olanların evlenme iradelerini karşılıklı ve birbirlerine uygun şekilde açıklamaları şarttır.
Evlenme, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu için evlenecek olanların evlenme iradelerini bizzat açıklamaları şarttır. Onlardan biri adına yasal temsilcisinin veya vekilinin irade açıklamasıyla evlenme sözleşmesi yapılamaz.
b)Evlenmenin Yetkili Memur Önünde Yapılması
Medeni Kanun, Nüfus Hizmetleri Kanunu ve Evlendirme Yönetmeliği, Evlenme Sözleşmesinin hangi yetkili memur ya da makam önünde yapılacağını belirtmiştir. Bunlar; Belediye Başkanı veya Belediye Başkanının görevlendirdiği memur, köylerde muhtar, İçişleri Bakanlığının yetki ve görev vermesi şartı ile il nüfus ve vatandaşlık müdürlükleri, nüfus müdürlükleri ve dış temsilcilikleri, il ve ilçe müftülükleridir.
2)Evlenme Töreninin Tali Şartları
Tali şartlar, asli şartlar gibi olmayıp ikinci derecede olan şartlardır. Bu şartlara uymamanın sonucu asli şartlar gibi ‘’evlenmenin yokluğu’’ sonucunu doğurmaz.
a)Evlenmenin Kanunun Belirttiği Yerde Yapılması
Evlenme Töreni kural olarak ancak kanunun belirtmiş olduğu yerde yapılabilir. Nitekim Medeni Kanunumuz 141.maddesinde evlenme töreninin yapılacağı yeri ‘’evlendirme dairesi’’ olarak belirtmiştir. Fakat aynı madde evleneceklerin istemi üzerine, törenin evlendirme memurunun uygun bulacağı diğer yerlerde de yapılabilmesine imkan tanımaktadır.
b)Tanıkların Katılması
Medeni Kanunumuz 141.maddesinde de belirttiği gibi evlenme töreninin yapılmasında ergin iki tanığın da hazır bulunması gereklidir.
c)Evlenmenin Açık Olarak Yapılması
Evlenme Töreni, davetli olan herkese açıktır; gizli yapılamaz. Törende davetli bulunmaması evlenmenin gizli yapıldığı anlamına gelmez.
d)Evlenmenin Sözlü Yapılması
Evlenme Töreni, evlendirme memurunun yönelteceği sorulara evlenmek isteyen tarafların sözlü cevap vermeleri şeklinde yapılır.
Yani Evlenme, sözlü şekle tabidir.
Evlendirme memuru, tarafların ve tanıkların önüne evlenecek olanların hukuken evlenmeye ehil olduklarını açıklayarak tarafların her birine ayrı ayrı olarak, birbirleriyle evlenmek isteyip istemediklerini sorar. İki tarafın da bu soruya sözlü olarak olumlu yanıt vermesi ve bu yanıtların iki tanık tarafından da duyulduğunun onaylanmasından sonra, evlenmenin kanuna uygun olarak yapılmış olduğunu açıkladıktan sonra evlenme kütüğünü taraflara ve tanıklara imzalatır ve kendisi de tarih ve saat koyarak imzalar.
Sağır ve dilsizler evlendirme memurunun sorularına işaretle cevap verebilirler.
Yabancılar Türkçe bilmedikleri takdirde, evlendirme memuru tercüman kullanabilir.
Evlenme Sözleşmesi, evlendirme memurunun sorularına evlenmek isteyenlerin olumlu cevap verdikleri anda gerçekleşir. Yani evlendirme memuru, evlenecek olanların kendilerine yöneltilen soruya olumlu cevap vermelerinden hemen sonra açıklamada bulunamayacak bir duruma düşerse, örneğin; kalp krizi geçirse, bayılsa veya ölse bile evlenme tamamlanmış sayılacaktır.
3)Evlenme Töreninde Şekle Uymamanın Sonuçları
a)Asli Şartlara Uymama
Evlenme töreninin asli şartlarına uymamanın yaptırımı, evlenmenin yokluğudur.
b)Tali Şartlara Uymama
Evlenme töreninin tali şartlarına uymamanın yaptırımı, evlenmenin yokluğu değildir. Evlenme töreninde tali şartlara uyulmamış olması, evlenmenin geçerliliğine engel olmaz.
III-EVLENMEDEN SONRAKİ İŞLEMLER
Evlenme töreninin tamamlanmasında sonraki aşamada birtakım şekli işlemlerin de yapılması gerekmektedir. Bunlar: ‘’evlenenlere aile cüzdanı verilmesi’’, ‘’evlenmenin nüfus idaresine ve Cumhuriyet Savcılığına bildirilmesi’’ ve ‘’evlenmenin aile kütüğüne tescil edilmesi’’dir.
1)Aile Cüzdanı Verilmesi
Evlendirme memurluğunca düzenlenmiş bir aile cüzdanı, evlenen her çifte evlenme töreni biter bitmez verilir.(TMK md.143/I) Aile cüzdanının alınması ile cüzdana kaydedilmiş kişilerin kişisel durumlarında meydana gelen değişiklikleri aile reisleri, bu cüzdana işletmekle yükümlü ve sorumludur.(Evlendirme Yönetmeliği md.30)
2)Evlenmenin Nüfus İdaresine Bildirilmesi
Evlendirme Yönetmeliği madde 32 gereği; Yurt içinde yapılmış evlenmeler evlendirme memurluğunca usulüne uygun olarak düzenlenmiş form veya tutanaklarla evlenme tarihinden itibaren en geç on gün içinde o yerin nüfus idaresine bildirilir.
3)Evlenmenin Aile Kütüğüne Tescil Edilmesi
Nüfus Müdürlüğü, evlenmenin yapıldığı tarihten itibaren on gün içinde düzenlenerek kendilerine gönderilmiş olan evlenme bildirimini alınca evlenmeyi tescil etmekle yükümlüdür.(5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu md.23)
4)Savcılığa Bildirme
Evlendirme Yönetmeliği madde 33 gereği; Nüfus İdareleri, evlenmeyi aile kütüklerine tescil ederken evlenmenin mutlak butlan sebeplerinden biri ile sakat olduğunu saptayacak olurlarsa, tescil işlemini sonuçlandırmakla beraber, gerekli bilgilerle birlikte durumu Cumhuriyet Savcılığına bildirirler.
Evlenmeden sonra yapılacak işlemlerden herhangi birinin yapılmamış olması evlenmenin geçerliliğini etkilemez.
Mersin Avukat olarak faaliyet gösteren Mersin Hukuk Bürosu olarak sizlere hukuki konularda profesyonel olarak danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
Av. Halil BAKIRCI
BU HABER HAKKINDA YAPILAN YORUMLAR